Nasza strona WWW korzysta z plików cookies.

Pliki cookies mogą być wykorzystywane w celach marketingowych, statystycznych, a także w celu personalizacji strony WWW do indywidualnych potrzeb użytkownika.

Przeglądarka internetowa, z której Państwo korzystacie, umożliwia zmianę ustawień obsługi plików cookies. Korzystanie z tej strony internetowej bez zmiany ustawień dotyczących plików cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia.

Czym jest i co zapewnia ZSIReNa

Koncepcja i główne ustalenia
Zachodniopomorskiego Porozumienia Bibliotek
dla
Zachodniopomorskiego Systemu Informacji Regionalnej i Naukowej

Biblioteki naukowe oraz publiczne Szczecina i regionu, chcąc zapewnić odpowiedni standard świadczonych usług bibliotecznych oferują czytelnikom bogaty i różnorodny zasób elektronicznej informacji. Każda z bibliotek udostępnia za pośrednictwem Internetu katalogi zbiorów bibliotecznych, różnego typu bibliografie, kartoteki, własne oraz zakupione (licencjonowane) bazy danych, elektroniczne czasopisma i książki. Różnorodność i liczba tych zasobów jest tak duża, że nie ułatwia czytelnikowi szybkiego dotarcia do poszukiwanej informacji, źródła lub lokalizacji poszukiwanych publikacji. Zmuszony on jest do przeszukiwania wielu katalogów i baz danych nawet w obrębie jednej Biblioteki. Należy więc korzystając z nowych technologii uprościć dostęp do tych zasobów.

Drugim ważnym aspektem w działalności bibliotek, który wymaga szybkich decyzji  jest fakt, że posiadane i przechowywane w naszych bibliotekach  cenne zbiory historyczne,  ze względu na jakość papieru, na którym zostały wydrukowane, podlegają nieustannej degradacji. Ich stan często uniemożliwia powszechne udostępnianie. W związku z tym  dostęp do tych materiałów jest najczęściej  bardzo ograniczony. Dokumety te stanowią ogromną wartość historyczną zarówno dla naukowców, badaczy jak i czytelników interesujących się historią. Należy więc podjąć szybkie działania, które zapewnią  ochronę tym zbiorom oraz zwiększą ich dostępność dla poszukujących informacji.

W dobie rozwoju społeczeństwa informacyjnego obserwujemy gwałtowny wzrost zapotrzebowania na szybką i rzetelną informację oraz dostęp do źródeł historycznych, do których czytelnik chce mieć jednak szybki dostęp za pośrednictwem Internetu. Co raz częściej więc mamy do czynienia z czytelnikiem wirtualnym i jego potrzebami. Aby sprostać tym oczekiwaniom, zarówno  obecnym jak  i przyszłym, Zachodniopomorskie Porozumienie Bibliotek podjęło inicjatywę budowy ZSIReNa - Zachodniopomorskiego Systemu Informacji Regionalnej i Naukowej. Budowa tego systemu zapewni realizuję głównych celów ZPB, którymi są:

  • ułatwienie dostępu do zbiorów stanowiących dziedzictwo kulturowe oraz dorobek naukowy regionu, poprzez digitalizację, która zapewni również jego popularyzację, długookresową archiwizację oraz zachowanie dla przyszłych pokoleń,
  • podnoszenie standardu świadczonych usług bibliotecznych, zapewniających czytelnikom łatwy dostęp do informacji o elektronicznych zasobach informacyjnych bibliotek Szczecina i regionu, za pośrednictwem jednego interfejsu wyszukiwawczego ( w myśl zasady: jedno wyszukiwanie, wiele odpowiedzi).

Realizację pierwszego celu zapewnia utworzenie centralnej, wspólnej dla wszystkich bibliotek naukowych, publicznych i innych instytucji kultury województwa zachodniopomorskiego, biblioteki cyfrowej -

Zachodniopomorskiej Biblioteki Cyfrowej „Pomerania”.

1. Budowa jednej, wspólnej bazy danych zapewni:

  • scalenie wszystkich dokumentów stanowiących dziedzictwo kulturowe oraz dorobek naukowy regionu, które są w posiadaniu zachodniopomorskich bibliotek i innych instytucji,
  • kompletowanie kolekcji, tomów, roczników i numerów poszczególnych tytułów czasopism - na poziomie ZBC, w ramach jednej bazy oraz wirtualne na poziomie ogólnopolskim i europejskim (Eeropeana), które może się odbywać w ramach współpracy z innymi bibliotekami,
  • ułatwienie czytelnikom dostępu do najcenniejszych zasobów cyfrowych regionu, udostępnianych w jednym miejscu, za pomocą jednego interfesju,
  • popularyzację cennych zbiorów, stanowiących dziedzictwo kulturowe oraz dorobek naukowy regionu,
  • obniżenie kosztów związanych z digitalizacją (łatwość identyfikacji duplikatów publikacji cyfrowych na poziomie ZBC, ogólnopolskim i eropejskim), udostępnianiem, archiwizacją obiektów oraz utrzymaniem infrastruktury technicznej biblioteki cyfrowej.

2. Przy tworzeniu i publikacji zasobu cyfrowego ZPB współpracuje z:

3. Współpraca i korzystanie z bezpłatnych usług oferowanych przez FBC zapewnia scalenie rozproszonych zasobów cyfrowych polskich bibliotek (obecnie 86 bibliotek - http://fbc.pionier.net.pl/owoc/list-libs ). FBC udostępnia portal (metawyszukiwarkę - http://fbc.pionier.net.pl/owoc ) w wersji polskiej i angielskiej,  umożliwiającą jednoczesne przeszukiwanie zasobów wszystkich polskich bibliotek cyfrowych, w celu:

  • lokalizacji obiektów cyfrowych,
  • wykrywania istniejących duplikatów obiektów cyfrowych i zapobieganie ich powstawaniu w polskich bibliotekach cyfrowych i EUROPEANIE,
  • przeglądanie planów digitalizacji wszystkich bibliotek, co znacznie ułatwia bibliotekarzom sporządzanie planów digitalizacji  oraz ma bezpośredni wpływ na racjonalne wydatkowanie środków finansowych przeznaczanych na digitalizację zbiorów,  zarówno w Polsce jak i Europie.

4. FBC oferuje również usługi sieciowe, zapewniające przekazywanie metadanych wszystkich polskich repozytoriów i bibliotek cyfrowych, zrzeszonych w FBC, do EUROPEANY oraz innych portali i baz danych, m.in. DARTEurope i ViFaOst (dla dysertacji i prac naukowych) oraz do WorldCat’a (poprzednio OAIster, obecnie nastąpiło połączenie OAIster z WorldCat), w związku z tym zasoby polskich bibliotek cyfrowych są dostępne w katalogu WorldCat.

5. Przystępując do FBC, Uczestnicy ZPB zapewnią więc przekazywanie i udostępnienie wszystkich zasobów ZBC „Pomerania” w Europeanie, katalogu WorlCat oraz innych europejskich i światowych portalach i bazach danych.

6. W ramach współpracy z Europeaną, na portalu Federacji Bibliotek Cyfrowych rozszerzono wyniki wyszukiwania o dane pochodzące z Europeany (np.: zapytanie „Chopin”), w związku z czym w wyniku wyszukiwania w rozproszonym zasobie cyfrowym otrzymujemy również informację o zbiorach dostępnych w Europeanie. Funkcja ta umożliwia również zlokalizowanie ewentualnych duplikatów oraz wirtualne komletowanie kolekcji, czasopism, wydawnictw wielotomowych.

7. Powyższe usługi umożliwiają bibliotekarzom kompletowanie, na poziomie ogólnopolskim i europejskim rozproszonego zasobu kolekcji, tomów, czasopism lub innych cennych, poszukiwanych przez czytelników zbiorów. Kompletowanie odbywa się poprzez uzuzpełnianie rozproszonego zasobu o brakujące numery, roczniki, tomy przez różne biblioteki, często oddalone od siebie o setki kilometrów. 

8. Współtworzenie polskiego rozproszonego zasobu cyfrowego oraz europejskiego (EUROPEANA i innych portali i baz danych) wymaga wprowadzenia i przestrzegania, przez wszystkich uczestników ZPB, wspólnych zasad typowania zbiorów do digitalizacji i publikowania w ZBC poprzez wprowadzenie obowiązkowego:

  • sprawdzania na portalu FBC, czy dany tytuł nie został już zdigitalizowany i opublikowany w innej polskiej bibliotece cyfrowej lub zagranicznej. Sprawdzanie to jest konieczne również ze względu na to, że ZBC „Pomerania"  tworzona jest w sposób rozproszony, co oznacza, że  każdy z Uczestników Porozumienia wprowadza do systemu własne obiekty cyfrowe i metadane za pomocą terminali systemu dLibra, zainstalowanych we własnej siedzibie, należy więc zadbać o to, aby nie występowały duplikaty w ramch ZBC "Pomerania",
  • niezwłocznego umieszczanie opisów bibliograficznych (metadanych) dla wytypowanych i przekazanych do digitalizacji zbiorów w „Publikacjach planowanych" ZBC, w systemie dLibra.

9. Ponadto konieczne jest stosowanie, zalecanych przez Centrum Kompetencji w zakresie digitalizacji przy Bibliotece Narodowej, formatów opisu obiektów cyfrowych (DublinCore i Marc21), standardów dotyczących digitalizacji, formatów dla plików udostępnianych i archiwizowanych oraz wspónych ustaleń technicznych, merytorycznych i orgaznizacyjnych pomiędzy Uczestnikami Porozumienia.


Osiągnięcie drugiego celu zapewnia budowa portalu (metawyszukiwarki), który scali wszystkie elektroniczne zasoby informacyjne będące w posiadaniu lub tworzone przez biblioteki publiczne i naukowe regionu, udostępniając je w jednym interfejsie wyszukiwawczym

RoKaBi.

1. Do zasobów przeszukiwanych za pomocą RoKaBi należą katalogi online, bibliografie regionalne i terytorialne, bibliografie prac naukowych, zasoby elektroniczne (w tym licencjonowane bazy danych, czasopisma elektroniczne i naukowe bazy danych takie jak EBSCO, Springer, Web of Sciece itp.) oraz Zachodniopomorska Biblioteka Cyfrowa Pomerania". Portal ten umożliwia czytelnikom przeszukanie wszystkich zasobów bibliotek jednocześnie i zlokalizowanie ich za pomocą jednego polecenia wyszukiwawczego.

2. Dla realizacji tak trudnego i skomplikowanego, ze względu na swój zasięg i różnorodność zasobów informacyjnych systemu, konieczne jest zastosowanie nowoczesnych rozwiązań informatycznych, stosowanych w bibliotekach zagranicznych. Do budowy portalu (metawyszukiwarki) wykorzystywany będzie system Matalib firmy ExLibris.

3. Za pomocą budowanego portalu można przeszukiwać zasoby informacyjne  Szczecina – RoKaBiSz, regionu - RoKaBiRe (przesukuje zasoby regionu i Szczecina) oraz ogólnopolskie- RoKaBiNa (przeszukuje zasoby Szczecina, regionu, wybrane ogolnopolskie oraz ogólnodostępne zasoby światowe).

4. W celu ułatwienia dostępu do zasobów informacyjnych oraz cyfrowych dla czytelników własnej biblioteki, każdy z Uczestników Porozumienia może rozwijać własny portal umożliwiający wyszukiwanie wyłącznie w zasobach swojej biblioteki.

5. W celu udostępniania czytelnikom aktualnej i pełnej informacji, każdy z Uczestników Porozumienia dba aby czytelnicy otrzymywali zawsze aktualne wyniki wyszukiwania, w związku z tym, każdy nowy zasób informacyjny jest  dołączany do odpowiedniego portalu RoKaBi, a wszystkie zmiany dotyczące komputerowych systemów bibliotecznych, adresów serwerów i portów są przekazywane do Zespołu Zarządzającego ZBC.

W celu poprawy dostępu do zasobów informacyjnych i obiektów cyfrowych dla wszytskich czytelników, oba systemy (ZBC "Ponerania oraz RoKaBi) posiadają wersję językową angielską i niemiecką, a ZBC "Pomerania" funkcjonuje rónież w domenie europejskiej: www. digitalpomerania.eu.

     ZBC na FaceBook'u

Instytucja Kultury Marszałka Województwa Zachodniopomorskieg